Ostatnia aktualizacja 15 stycznia 2019 przez admin
Od listopada 2018 r. trwa ogólnopolska kampania edukacyjno-profilaktyczna „Bądźmy poszukiwaczami autorytetu”. Do stycznia 2019 r. wzięło w niej udział ponad 104 tys. dzieci, prawie 10 tys. rodziców i blisko 6 tys. nauczycieli w 1,6 tys. szkołach w całej Polsce. W ramach kampanii, współfinansowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości, prowadzone są zajęcia dla dzieci z klas 4-8 szkół podstawowych i 3 klas gimnazjum, ich rodziców oraz nauczycieli. Celem kampanii jest rozpoczęcie dyskusji o potrzebie autorytetów w naszym życiu, szczególnie w wychowaniu i profilaktyce, wzbudzenie refleksji rodziców i nauczycieli nad swoimi relacjami z dziećmi oraz nauczenie młodych ludzi, czym różni się autorytet od idola czy celebryty. Program był realizowany wcześniej – od 2014 roku – w placówkach oświatowych gminy Zielonki, gdzie został przygotowany jako element Gminnego Programu Profilaktyki. Kampanię prowadzi Fundacja Wspomagającą Wychowanie „Archezja”, której prezesem jest Tomasz Gubała, pełnomocnik wójta gminy Zielonki ds. profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.
Twórcy kampanii „Bądźmy poszukiwaczami autorytetu” wychodzą z założenia, że głównymi przyczynami podejmowania zachowań ryzykownych (także antyspołecznych) jest brak autorytetów w życiu młodzieży oraz niewłaściwe postawy wychowawcze rodziców i nauczycieli, czyli postawy autorytarne i permisywne. Pierwsze polegają na nadmiernym i nieadekwatnym kontrolowaniu dzieci, karaniu ich za najmniejsze przewinienia, albo dla zasady „kara musi być”. Autorytarni rodzice bywają agresywni, często krzyczą na dzieci, zbytnio je dyscyplinują, nie słuchają ich, czasami zastraszają, stosują przemoc fizyczną i (lub) psychiczną, dlatego ich dzieci żyją w lęku, boją się wielu rzeczy, ludzi, niechętnie podejmują inicjatywy, mogą być agresywne, robić krzywdę innym dzieciom, zwierzętom albo nawet sobie. Mogą w kontaktach z ludźmi przejawiać takie zachowania jak ich rodzice-tyrani, albo stawiać się w roli ofiary nawet wtedy, kiedy są winne. Takie postawy stają się przyczyną łamania prawa. Czasami dzieci te są bardzo dobrymi uczniami, ale zachowują się albo zbyt ekspansywnie i agresywnie albo jak przysłowiowe „myszy pod miotłą”.
Permisywni rodzice z kolei dają dziecku zbyt wiele swobody, nie wyznaczają granic i zasad, nie kontrolują dziecka tam gdzie jest to potrzebne, przez co nie zapewniają dziecku poczucia bezpieczeństwa. Uważają, że dziecko samo ma o sobie decydować, nie wolno go niczym stresować ani wnikać w jego sprawy. Takie „bezstresowo” wychowane dzieci mogą mieć tendencję do przyjmowania roszczeniowej postawy, poczucia, że wszystko im się należy, a to w konsekwencji może skłaniać ich do zachowań problemowych, nawet wykroczeń i przestępstw (np. kradzieży).
Dlatego w kampanii „Bądźmy poszukiwaczami autorytetu” promowana jest postawa autorytetu, mistrza, czyli osoby, która za pomocą wrodzonego i wyuczonego arsenału cech i umiejętności sprawia, że drugi człowiek odnajduje swoją mądrość, pełnię zdrowia psychicznego oraz życia społecznego i moralno-duchowego. Dzieci uczą się jak rozpoznać, ocenić kto jest autorytetem, jakie autorytet ma właściwości i w jaki sposób kształtować w sobie cechy mistrza. Dorośli z kolei poznają trzy rodzaje relacji wychowawczych i rozmawiają o tym, jak rozpoznawać i wspierać potencjały młodych ludzi.
Do stycznia 2019 w projekcie wzięło udział 104.055 dzieci i młodzieży, 9328 rodziców i 5784 nauczycieli. Odbiór zajęć w całej Polsce jest bardzo pozytywny. Niewątpliwie do sukcesu przyczyniły się narzędzia w postaci filmów edukacyjnych dla dzieci i dorosłych oraz układanki karcianej, wokół których można przeprowadzić warsztaty z wykorzystaniem metody burzy mózgów oraz dyskusji, która prowadzi do żywego zainteresowania tematyką kampanii. Średnia ocena spotkania ze strony dzieci wyniosła 4,65 w skali od 1 do 6, co jest bardzo wysoką oceną dla nieobowiązkowych zajęć edukacyjno-profilaktycznych. Średnia ocen spotkania dla rodziców to 4,8, a ocena od nauczycieli to aż 5,18. Można stąd wnioskować, że scenariusze zajęć są czytelne, uporządkowane, dobrze przygotowane, a narzędzia i pozostałe materiały uzyskały szeroką aprobatę. Realizatorzy zajęć otrzymali krótkie i jasno opisane instrukcje oraz propozycje merytorycznych źródeł, spójnych z całością przekazu kampanii.
Opublikowano wiele wyników badań na temat tego, co jest, a co nie jest skuteczne w wychowaniu i profilaktyce oraz w przeciwdziałaniu zagrożeniom społecznym. Odpowiedź na to pytanie jest z jednej strony bardzo trudna, bo wynika z założenia, że nie jesteśmy w stanie do końca przewiedzieć ludzkich zachowań. Z drugiej strony wiemy, że każdy człowiek ma naturalną skłonność do naśladowania innych ludzi, jest istotą społeczną, ale też duchową, aksjologiczną, potrzebującą granic, norm, wartości i kierującą się normami i wartościami. Te zaś kształtujemy w sobie przede wszystkim w relacjach z ludźmi. Dobrze, jeśli są to ludzie mądrzy, doświadczeni, odpowiedzialni, odważni i uczciwi, którym zależy na dobru drugiego człowieka. Dlatego najbardziej skuteczne w wychowaniu jest opieranie się na wartościowych relacjach. Relacjach z autorytetami i mistrzami. Zapraszamy do zapoznania się z kampanią na stronie https://autorytet.org/
dr Karolina Kmiecik – Jusięga,
pedagog, profilaktyk, nauczyciel akademicki w Akademii Ignatianum w Krakowie
