Skip to main content
search
Informacje

Zabytki i tradycje

By 7 sierpnia 201317 sierpnia, 2023No Comments
Print Friendly, PDF & Email

Ostatnia aktualizacja 17 sierpnia 2023 przez AO

Zamek i zabytkowy kościół w Korzkwi 

Największą atrakcją Doliny Korzkiewki jest malowniczo położone korzkiewskie orle  gniazdo – zameczek, który za czasów Kazimierza Wielkiego, był częścią pogranicznego systemu twierdz obronnych. Usytuowany na stromym wzgórzu dostępny był jedynie poprzez most zwodzony. Zamek przebudowywany był wielokrotnie przez swych kolejnych właścicieli: Krupków, Ługowskich, Jordanów. Do niedawna w ruinie, dziś w trakcie rekonstrukcji, odbudowany został już kompleks bramny z basztą i mury obronne,  obecnie działa w nim stylowy hotel. kosciol_korzkiew_krajobrazLegenda mówi, że stojący na przeciwległym wzgórzu, pochodzący z pocz. XVI w. kościół był połączony z zamkiem mostem z rzemieni wiszącym nad doliną. Kościół, który także miał charakter obronny, dziś przyciąga gotyckim relikwiarzem z XIV w., kropielnicą barokową oraz cudownym obrazem Jezusa Miłosiernego “Ecce Homo”, namalowanym przed ponad 300 laty.

Zamek jest własnością prywatną – więcej informacji na http://www.donimirski.com. Zwiedzanie kościoła po uzgodnieniu z Proboszczem Parafii Rzymsko-Katolickiej pw. Narodzenia Św. Jana Chrzciciela w Korzkwi tel. (12) 41 94 228

 

 Kościół parafialny w Zielonkach

Wzniesiony w I p. XVI kościół o charakterze gotyckim z elementami renesansowymi. Dzieło muratora krakowskiego Jakuba Żura i kamieniarza Kaspra Simona. Na uwagę zasługuje renesansowe tabernakulum ścienne, oryginalna kadzielnica o ażurowej, wielobocznej pokrywie, o kształcie jakby gotycyzującym, dwa posągi ołtarza, wykonane przez słynnego rzeźbiarza krakowskiego Antoniego Frączkiewicza, nawiązującego w swych dziełach do sztuki Baltazara Fontany oraz obraz w ołtarzu głównym, przedstawiający scenę narodzenia Najświętszej Marii Panny.

Zwiedzanie po uzgodnieniu z Proboszczem Parafii Rzymsko-Katolickiej pw. Narodzenia NMP w Zielonkach, tel. +48 12 285-01-09

 

 

Forty austriackie

fort

Fort nr 49 Zielonki-Marszowiec, cenny zabytek sztuki fortyfikacyjnej, element trzeciego pierścienia tzw. Twierdzy Kraków. Klasyczny fort artyleryjski, główny, jednowałowy z ok. 1884 r. W 1999 r. koszary fortowe zostały zaadaptowane na hotel “Twierdza”. Fort Pękowice i fort Bibice – małe forty pancerne międzypolowe z lat 1896 – 1902.

Fort 44a Pękowice i fort 45a Bibice – małe forty pancerne, międzypolowe z lat 1896 – 1902.

 
fort_wegrzceFort nr 47a Węgrzce – należy do północnego frontu dawnej „Twierdzy Kraków”. Jeden dwóch zrealizowanych w twierdzy w latach 1892 – 96 głównych fortów pancernych. Uważany za najlepiej zachowany z fortów poaustriackich w Europie. W latach 2004 – 2005 gruntownie remontowany z przeznaczeniem na biura. Dziś mieści się tu siedziba jednej z największych firm branży spedycyjno-transportowej w kraju.

Fort 47 Łysa Góra (Węgrzce) – system fortowy ześrodkowany, główny artyleryjski, jednowałowy z lat 1874-80; powiązany drogą z sąsiednim szańcem i baterią. Do 2003 r. oba forty (47a i 47), wraz z przylegającymi terenami (24 ha), były we władaniu wojska. Dziś nowy właściciel fortu 47a planuje stworzyć tu centrum konferencyjno-hotelowe.

 

Izba Regionalna w Bibicach

Pierwsze muzeum wiejskie w Polsce, położone w jednej z najstarszych polskich wsi. Ekspozycja etnograficzna obejmuje elementy wystroju wiejskiej chaty i ludowego stroju, eksponaty związane z miejscowymi zwyczajami i obrzędami, a także z historią Bibic. Obejrzeć tu można również prace miejscowych artystów ludowych.

Zwiedzanie po telefonicznym uzgodnieniu z Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji w Zielonkach tel. +48 12 665 10 47, +48 12 665 10 87

 

Pozostałości zespołów dworskich

W Garlicy Murowanej z XVII – XX wieku (spichlerz, barokowy lamus, brama wjazdowa), w Boleniu XVIII – XIX w. – wybudowany przez Jana Matejkę dla córki (dwór, budynki gospodarcze), w Dziekanowicach z XVIII – XX w. (budynki folwarczne, relikty zabudowy wiejskiej), w Węgrzcach pozostałości zespołu dworskiego z przełomu XIX i XX w. z parkiem i stawami. 

 

Kapliczki i przydrożne krzyże

Malowniczo wkomponowane w jurajski krajobraz: przydrożna kapliczka w Batowicach z XVII w. z kolorowymi majolikami ze sceną ukrzyżowania, XVII-w. kapliczka “Na Rozdziałowskim” w Zielonkach o kształcie kolumny zwieńczonej latarnią, w której umieszczono figurę typu Pieta, przydrożny krzyż z ludowymi rzeźbami grupy ukrzyżowania w Brzozówce, piękny krzyż w Przybysławicach z 1913 r.                                                          
Od Krakowa do Ojcowa – rowerem przez Zielonki

 

 


TRADYCJE I ZWYCZAJE

Pucheroki

pucherW Niedzielę Palmową zwaną też kwietną już od wczesnego rana w Bibicach, Trojanowicach i Zielonkach jest wesoło i gwarno. Dziwnie i kolorowo poprzebierani chłopcy w wieku od 4 do 15 lat biegają od domu do domu, głosząc zabawne oracje, za które gospodynie nagradzają ich rozmaitymi smakołykami. Ubrani są w wysokie stożkowate czapki, dawniej zrobione ze słomy, dziś oklejone paskami kolorowej bibuły i w odwrócone futrem na wierzch kożuchy przepasane powrósłami na krzyż. Twarze mają wysmarowane sadzami, by wyglądać groźnie i tajemniczo. W lewej ręce noszą koszyczek z sieczką lub sianem, w prawej zaś trzymają puchę, czyli laskę w kształcie młotka z długą rękojeścią dla ozdoby oplecioną kolorową bibułą. Laską tą uderzają w podłogę i wygłaszają oracje, czyli zabawne opisy swoich własnych poczynań, przygód, podróży, wierszowane mowy, porzekadła. Wszystko po to, aby przypodobać się gospodyniom, by dały bogatszy dar. Dawniej były to placki z serem, kawałek kołacza, surowe jajka, kawałek kiełbasy lub spyrki, dziś zgodnie z tradycją głównie jajka ale i słodycze, owoce i monety.
Skąd wziął się ten zwyczaj? Od krakowskich żaków, którzy po przetrzebieniu spichrzy mieszczan, w poszukiwaniu jedzenia na Święta Wielkanocne udawali się na wieś. A nazwa tradycji pochodzi się od łacińskiego słowa puer, czyli chłopiec. Tych żaków nazywano wówczas pucherokami, pucherami lub puchernikami. Dzięki nietypowym, dziwacznym strojom i śmiesznym oracjom otrzymywali lepszy kęs lub datek od zapracowanych przed świętami gospodyń. Zwyczaj ten kultywowany jest do dzisiaj w miejscowościach Zielonki, Bibice i Trojanowice. Co roku w Niedzielę Palmową można oglądać też Gminny Przegląd Pucheroków organizowany przez pana Henryka Banasia i Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji w Zielonkach.

 

Herody

herW pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia wychodzą na wieś kolędnicy z kolędą. Jest to grupa młodzieńców w bajecznie kolorowych strojach. Całej grupie przewodzi król Herod – ubrany najokazalej. Do jego świty należą: marszałek, feldmarszałek, hetman, ułan i Turek. Zawsze chodzą z nimi: Żyd, śmierć i diabeł. Ich kolędowanie składa się ze śpiewania ludowych pastorałek i przedstawiania akcji na dworze króla Heroda. Po tym przedstawieniu przebierańcy okolędowują wszystkich w domu – począwszy od gospodarza, a na małych dzieciach skończywszy. Za kolędowanie oczywiście otrzymują datki pieniężne. Wychodzą. Król żegna się życząc szczęśliwego Nowego Roku. Żyd może porwie placek ze stołu, a diabeł postraszy dzieci… i już idą kolędować do następnego domu. Ten barwny zwyczaj nadal kultywowany jest w gminie Zielonki. Grupa “Herody z Zielonek” działająca przy Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji nie tylko występuje w kraju i za granicą, ale była też wielokrotnie nagradzana na rozmaitych przeglądach i konkursach, m.in. jest trzykrotnym laureatem “Złotej Spinki” przyznawanej podczas Karnawału Góralskiego w Bukowinie Tatrzańskiej. Informacji w sprawie występu grupy “Herody z Zielonek” udziela Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji.

 

Close Menu
 
19 marca 2024
Skip to content