Skip to main content
search
Informacje

Zabytki i tradycje

By 7 sierpnia 201317 sierpnia, 2023No Comments

Ostatnia aktualizacja 17 sierpnia 2023 przez AO

Zamek i zabytkowy kościół w Korzkwi 

Największą atrakcją Doliny Korzkiewki jest malowniczo położone korzkiewskie orle  gniazdo – zameczek, który za czasów Kazimierza Wielkiego, był częścią pogranicznego systemu twierdz obronnych. Usytuowany na stromym wzgórzu dostępny był jedynie poprzez most zwodzony. Zamek przebudowywany był wielokrotnie przez swych kolejnych właścicieli: Krupków, Ługowskich, Jordanów. Do niedawna w ruinie, dziś w trakcie rekonstrukcji, odbudowany został już kompleks bramny z basztą i mury obronne,  obecnie działa w nim stylowy hotel. kosciol_korzkiew_krajobrazLegenda mówi, że stojący na przeciwległym wzgórzu, pochodzący z pocz. XVI w. kościół był połączony z zamkiem mostem z rzemieni wiszącym nad doliną. Kościół, który także miał charakter obronny, dziś przyciąga gotyckim relikwiarzem z XIV w., kropielnicą barokową oraz cudownym obrazem Jezusa Miłosiernego “Ecce Homo”, namalowanym przed ponad 300 laty.

Zamek jest własnością prywatną – więcej informacji na http://www.donimirski.com. Zwiedzanie kościoła po uzgodnieniu z Proboszczem Parafii Rzymsko-Katolickiej pw. Narodzenia Św. Jana Chrzciciela w Korzkwi tel. (12) 41 94 228

 

 Kościół parafialny w Zielonkach

Wzniesiony w I p. XVI kościół o charakterze gotyckim z elementami renesansowymi. Dzieło muratora krakowskiego Jakuba Żura i kamieniarza Kaspra Simona. Na uwagę zasługuje renesansowe tabernakulum ścienne, oryginalna kadzielnica o ażurowej, wielobocznej pokrywie, o kształcie jakby gotycyzującym, dwa posągi ołtarza, wykonane przez słynnego rzeźbiarza krakowskiego Antoniego Frączkiewicza, nawiązującego w swych dziełach do sztuki Baltazara Fontany oraz obraz w ołtarzu głównym, przedstawiający scenę narodzenia Najświętszej Marii Panny.

Zwiedzanie po uzgodnieniu z Proboszczem Parafii Rzymsko-Katolickiej pw. Narodzenia NMP w Zielonkach, tel. +48 12 285-01-09

 

 

Forty austriackie

fort

Fort nr 49 Zielonki-Marszowiec, cenny zabytek sztuki fortyfikacyjnej, element trzeciego pierścienia tzw. Twierdzy Kraków. Klasyczny fort artyleryjski, główny, jednowałowy z ok. 1884 r. W 1999 r. koszary fortowe zostały zaadaptowane na hotel “Twierdza”. Fort Pękowice i fort Bibice – małe forty pancerne międzypolowe z lat 1896 – 1902.

Fort 44a Pękowice i fort 45a Bibice – małe forty pancerne, międzypolowe z lat 1896 – 1902.

 
fort_wegrzceFort nr 47a Węgrzce – należy do północnego frontu dawnej „Twierdzy Kraków”. Jeden dwóch zrealizowanych w twierdzy w latach 1892 – 96 głównych fortów pancernych. Uważany za najlepiej zachowany z fortów poaustriackich w Europie. W latach 2004 – 2005 gruntownie remontowany z przeznaczeniem na biura. Dziś mieści się tu siedziba jednej z największych firm branży spedycyjno-transportowej w kraju.

Fort 47 Łysa Góra (Węgrzce) – system fortowy ześrodkowany, główny artyleryjski, jednowałowy z lat 1874-80; powiązany drogą z sąsiednim szańcem i baterią. Do 2003 r. oba forty (47a i 47), wraz z przylegającymi terenami (24 ha), były we władaniu wojska. Dziś nowy właściciel fortu 47a planuje stworzyć tu centrum konferencyjno-hotelowe.

 

Izba Regionalna w Bibicach

Pierwsze muzeum wiejskie w Polsce, położone w jednej z najstarszych polskich wsi. Ekspozycja etnograficzna obejmuje elementy wystroju wiejskiej chaty i ludowego stroju, eksponaty związane z miejscowymi zwyczajami i obrzędami, a także z historią Bibic. Obejrzeć tu można również prace miejscowych artystów ludowych.

Zwiedzanie po telefonicznym uzgodnieniu z Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji w Zielonkach tel. +48 12 665 10 47, +48 12 665 10 87

 

Pozostałości zespołów dworskich

W Garlicy Murowanej z XVII – XX wieku (spichlerz, barokowy lamus, brama wjazdowa), w Boleniu XVIII – XIX w. – wybudowany przez Jana Matejkę dla córki (dwór, budynki gospodarcze), w Dziekanowicach z XVIII – XX w. (budynki folwarczne, relikty zabudowy wiejskiej), w Węgrzcach pozostałości zespołu dworskiego z przełomu XIX i XX w. z parkiem i stawami. 

 

Kapliczki i przydrożne krzyże

Malowniczo wkomponowane w jurajski krajobraz: przydrożna kapliczka w Batowicach z XVII w. z kolorowymi majolikami ze sceną ukrzyżowania, XVII-w. kapliczka “Na Rozdziałowskim” w Zielonkach o kształcie kolumny zwieńczonej latarnią, w której umieszczono figurę typu Pieta, przydrożny krzyż z ludowymi rzeźbami grupy ukrzyżowania w Brzozówce, piękny krzyż w Przybysławicach z 1913 r.                                                          
Od Krakowa do Ojcowa – rowerem przez Zielonki

 

 


TRADYCJE I ZWYCZAJE

Pucheroki

pucherW Niedzielę Palmową zwaną też kwietną już od wczesnego rana w Bibicach, Trojanowicach i Zielonkach jest wesoło i gwarno. Dziwnie i kolorowo poprzebierani chłopcy w wieku od 4 do 15 lat biegają od domu do domu, głosząc zabawne oracje, za które gospodynie nagradzają ich rozmaitymi smakołykami. Ubrani są w wysokie stożkowate czapki, dawniej zrobione ze słomy, dziś oklejone paskami kolorowej bibuły i w odwrócone futrem na wierzch kożuchy przepasane powrósłami na krzyż. Twarze mają wysmarowane sadzami, by wyglądać groźnie i tajemniczo. W lewej ręce noszą koszyczek z sieczką lub sianem, w prawej zaś trzymają puchę, czyli laskę w kształcie młotka z długą rękojeścią dla ozdoby oplecioną kolorową bibułą. Laską tą uderzają w podłogę i wygłaszają oracje, czyli zabawne opisy swoich własnych poczynań, przygód, podróży, wierszowane mowy, porzekadła. Wszystko po to, aby przypodobać się gospodyniom, by dały bogatszy dar. Dawniej były to placki z serem, kawałek kołacza, surowe jajka, kawałek kiełbasy lub spyrki, dziś zgodnie z tradycją głównie jajka ale i słodycze, owoce i monety.
Skąd wziął się ten zwyczaj? Od krakowskich żaków, którzy po przetrzebieniu spichrzy mieszczan, w poszukiwaniu jedzenia na Święta Wielkanocne udawali się na wieś. A nazwa tradycji pochodzi się od łacińskiego słowa puer, czyli chłopiec. Tych żaków nazywano wówczas pucherokami, pucherami lub puchernikami. Dzięki nietypowym, dziwacznym strojom i śmiesznym oracjom otrzymywali lepszy kęs lub datek od zapracowanych przed świętami gospodyń. Zwyczaj ten kultywowany jest do dzisiaj w miejscowościach Zielonki, Bibice i Trojanowice. Co roku w Niedzielę Palmową można oglądać też Gminny Przegląd Pucheroków organizowany przez pana Henryka Banasia i Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji w Zielonkach.

 

Herody

herW pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia wychodzą na wieś kolędnicy z kolędą. Jest to grupa młodzieńców w bajecznie kolorowych strojach. Całej grupie przewodzi król Herod – ubrany najokazalej. Do jego świty należą: marszałek, feldmarszałek, hetman, ułan i Turek. Zawsze chodzą z nimi: Żyd, śmierć i diabeł. Ich kolędowanie składa się ze śpiewania ludowych pastorałek i przedstawiania akcji na dworze króla Heroda. Po tym przedstawieniu przebierańcy okolędowują wszystkich w domu – począwszy od gospodarza, a na małych dzieciach skończywszy. Za kolędowanie oczywiście otrzymują datki pieniężne. Wychodzą. Król żegna się życząc szczęśliwego Nowego Roku. Żyd może porwie placek ze stołu, a diabeł postraszy dzieci… i już idą kolędować do następnego domu. Ten barwny zwyczaj nadal kultywowany jest w gminie Zielonki. Grupa “Herody z Zielonek” działająca przy Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji nie tylko występuje w kraju i za granicą, ale była też wielokrotnie nagradzana na rozmaitych przeglądach i konkursach, m.in. jest trzykrotnym laureatem “Złotej Spinki” przyznawanej podczas Karnawału Góralskiego w Bukowinie Tatrzańskiej. Informacji w sprawie występu grupy “Herody z Zielonek” udziela Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji.

 

Close Menu
 
28 marca 2025
The owner of this website has made a commitment to accessibility and inclusion, please report any problems that you encounter using the contact form on this website. This site uses the WP ADA Compliance Check plugin to enhance accessibility.
Skip to content