Skip to main content
search
RelacjeWydarzenia

Kolejny dar wzbogacił zbiory Izby Regionalnej

By 28 czerwca 2022No Comments

Ostatnia aktualizacja 28 czerwca 2022 przez IO

Izba Regionalna zyskała kolejny unikatowy obiekt. Mieszkaniec Zielonek Józef Olchawa przekazał do jej zbiorów egzemplarz czasopisma „Tygodnik Illustrowany” z 1907 r., w którym opisano węgrzecki dom Stanisława Wyspiańskiego.
W numerze 46 „Tygodnika…”, datowanym na 16 listopada (a więc na 12 dni przed śmiercią młodopolskiego twórcy), ukazał się artykuł zatytułowany „U Stanisława Wyspiańskiego”, będący relacją z wizyty w domostwie bardzo schorowanego już artysty. Autorem artykułu był Konstanty Srokowski (1878-1935), polityk, dziennikarz i redaktor. Tekst zilustrowano reprodukcją autoportretu Wyspiańskiego z żoną Teodorą oraz trzema unikatowymi fotografiami prezentującymi zarówno duży fragment budynku z zewnątrz, jak i wnętrza zakupionego przez artystę domu w Węgrzcach.
Starania zmierzające do nabycia niewielkiej podkrakowskiej posiadłości rozpoczął Stanisław Wyspiański wiosną 1906 r. Pomogła mu w tym nagroda przyznana przez Akademię Umiejętności za cykl widoków na Kopiec Kościuszki. Mimo to konieczne było zaciągnięcie pożyczki w Kasie Oszczędności miasta Krakowa. Przez pewien czas trwały poszukiwania odpowiedniej nieruchomości, a ostatecznie wybór padł na wiejskie gospodarstwo rolne wraz z domem mieszkalnym w Węgrzcach – wsi leżącej na granicy zaborów austriackiego i rosyjskiego, siedem kilometrów od krakowskiego Rynku. Na przeprowadzkę artysta zdecydował się przede wszystkim ze względu na żonę i dzieci, a także zalecany przez lekarzy odpoczynek z dala od miejskiego zgiełku. Do Węgrzc Wyspiańscy przenieśli się latem 1906 r.
Dom, w którym Wyspiański spędził ostatnie miesiące życia, został wyburzony w 1914 r. na podstawie wojskowych przepisów tzw. rewersów demolacyjnych, nakazujących likwidację zabudowań dla ułatwienia ostrzału z pobliskich fortów podczas I wojny światowej. Obecnie na miejscu zburzonego domostwa stoi granitowy obelisk z pamiątkową tablicą odsłoniętą w 1969 r., gdy mieszkańcy Węgrzc świętowali stulecie urodzin artysty.
Przypomnijmy, że Józef Olchawa przekazał już kilka eksponatów do Izby Regionalnej w Zielonkach. Były to unikalne egzemplarze czasopisma „Orli Lot” z 1947 r. ze zdjęciami Pucheroków i opisem tej pięknej tradycji, oryginalny przedwojenny kwit zakupu przez miasto Kraków cegły z zieloneckiej cegielni Burtana, pieczęć tejże cegielni z okresu powojennego i oryginalną fotografię z lat 70. ubiegłego wieku (z dokładnym opisem) przedstawiającą zakład wylęgu kurcząt w Zielonkach.
Natalia Janisz

Close Menu
 
11 października 2024
Skip to content