Ostatnia aktualizacja 6 września 2016 przez admin
Parę dni temu zniknęła charakterystyczna dla ul. ks. Zięby kapliczka domkowa. Doczeka się renowacji dzięki społecznej zbiórce i zaangażowaniu mieszkańców Zielonek. Rezultatem działania będzie trwała poprawa konstrukcji kapliczki, przywrócenie jej pierwotnego wyglądu z 1916 r. wieku oraz powstanie jej opisu historycznego. Wykonanie rekonstrukcji kapliczki pozwoli na jej ocalenie dla przyszłych pokoleń. Jest to jedyna kapliczka domkowa na naszym terenie o takim znaczeniu historycznym. Budżet inwestycji ok. 10.000 zł w całości pochodzi z drobnych składek parafian i rodzin które wpłaciły znaczące kwoty na jej renowację. Za koordynację działań odpowiada Mariusz Zieliński, który wraz z sołtysem Władysławem Orzechowskim oraz Tadeuszem Nogieciem i Zenonem Olechem tworzy społeczny komitet odnowy kapliczki.
Celem realizacji zadania jest odtworzenie pierwotnego, kompletnego wyglądu kapliczki domkowej z 1916 r. w Zielonkach poprzez jej konserwację i uzupełnienie brakujących elementów. W ramach projektu zostaną odtworzone brakujące części w nowym materiale – drewnie wysokiej jakości, tego samego rodzaju co oryginał. Następnie całość zostanie zaimpregnowana preparatami zabezpieczającymi drewno i ognioodpornymi. Po złożeniu wszystkich detali zostanie w całości przywrócona forma typowej kapliczki ludowej z okresu galicyjskiego. Konserwacja kapliczki, obiektu będącego świadectwem historii regionu i miejscem kultu religijnego, będzie miała niewątpliwy wpływ na estetyzację krajobrazu podkrakowskich Zielonek. Przywrócenie wartości historycznej kapliczki i jej otoczenia wpłynie na uwrażliwienie mieszkańców na elementy architektury ludowej oraz pamiątki historyczne. Rezultatem realizacji niniejszego działania będzie ponadto promocja lokalnego dziedzictwa kulturowego i historycznego oraz wzrost atrakcyjności turystycznej gminy Zielonki.
W ramach zadania zostanie zdemontowany stary i wykonany nowy fundament pod kapliczkę. Wymienione zostaną zniszczone elementy kapliczki, zostanie wykonane zabezpieczenie przeciwpożarowe i przeciwgrzybicze drewna, kapliczka zostanie pokryta nowym daszkiem z dachówki. Zostanie wykonanie orynnowanie. Wszystkie elementy zostaną pomalowane w nawiązaniu do kolorów i wzorów, jakie były pierwotnie. Na kapliczce zostanie powieszona tabliczka dokumentująca jej historię. Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie planowane jest na 2 października 2016 roku.
Poniżej opis kapliczki i stan jej zachowania na 2 września 2016 roku:
Kapliczka typu domek stoi na betonowym fundamencie pomiędzy dwoma drzewami, skierowana wejściem do ulicy, lekko cofnięta od chodnika. Kapliczka na rzucie zbliżonym do kwadratu, nakryta jedno kalenicowym dachem. Oszalowana z trzech stron z otwartą częścią od frontu. Konstrukcja oparta na czterech słupkach, pomiędzy którymi deskowanie ułożone pionowo, zamknięte formą płaskiego gzymsu, nad którym deskowanie ułożone poziomo. Część frontowa dekoracyjna, z formą pilastrów na froncie węgarów zamkniętych w części górnej prostymi kapitelami. Węgary łączy i zamyka od góry wejście łamany łuk, nad którym znajduje się krótki daszek. W części frontowej i tylnej dachu deskowanie ułożone poziomo. W szczycie dachu metalowy krzyż. Dach drewniany pokryty blachą. W części środkowej prosta, dwustopniowa, zabudowana podstawa, na której stoi figura Matki Boskiej. Front podstawy zamknięty płyciną z płaskorzeźbionym krzyżem. Wejście do kapliczki zamyka drewniana, dwuskrzydłowa, ażurowa bramka. Wnętrze kapliczki ściany i sklepienie oraz boczne zewnętrzne ściany wykończone listewkami w formie boazerii. W sklepieniu, od strony wewnętrznej nad wejściem otwór. Kapliczka w całości polichromowana, w kolorach: błękit, zieleń, biel, ugier, czerwień.
Drewniana kapliczka stojąca w bezpośrednim sąsiedztwie ulicy, pomiędzy dwoma drzewami na betonowym fundamencie, na wygrodzonej części parceli. Od strony frontowej, z prawej strony zamyka przestrzeń stalowe ogrodzenie zamontowane na filarze i murku bramy wjazdowej do posesji, przylegające do drzewa.
Z lewej strony ogrodzenie z siatki na stalowych słupkach. Po lewej stronie tego ogrodzenia wjazd z drogi głównej na drogę dojazdową do posesji. Stan zachowania kapliczki i jej otoczenia jest bardzo zły. Materiały, z których wybudowana jest kapliczka narażone były na działanie różnych czynników niszczących. W wyniku działania zmiennych czynników atmosferycznych, działanie wód opadowych, śniegu, wiatru oraz niesionego wraz z nim drobinami pyłu i kurzu następowało powolne niszczenie struktury drewnianej. Na zniszczenia drewna miały wpływ czynniki biologiczne w postaci działania grzybów, glonów czy owadzich szkodników drewna.
Bezpośrednia bliskość posadzonych przy kapliczce drzew, powoduje zaleganie liści utrzymujących wilgoć, a wraz ze wzrostem pnia drzewa następuje wrastanie go w część dachową. Kapliczka obecną postać otrzymała w latach 50- tych, kiedy to przesunięto ją podczas budowy mostu. Od tej pory oprócz odświeżania koloru farby, nie były prowadzone żadne prace naprawcze.
Struktura drewna, uległa znacznej degradacji, widoczne są rozczepienia słoi, pęknięcia, zbutwienie – największe w okolicy przyziemia i górnych partii, gdzie nieosłonięta przez zniszczoną blachę część dachowa powodowała penetrowanie drewna przez wody opadowe. W wyniku powstałych zniszczeń drewna nastąpiło powstanie próchnicy drewna, które doprowadziło do złamania słupka w części górnej i przesunięcia się prawego węgaru do części wewnętrznej. W tym miejscu odpadły całkowicie elementy kapitela. Deski oszalowania są powyginane lub poskręcane, w części dolnej całkowicie zgnite. Bramka zdeformowana, nie posiada normalnego zamknięcia, zakręcona jest drutem. Pokrycie dachu wykonane z blachy cynkowej zachowane jest jeszcze na tylnej połowie. W części przedniej widoczne są zachowane, oberwane fragmenty blachy, które przybite były gwoździami. Deskowanie dachu pokryte w całości glonami. Farba na całej powierzchni łuszczy się, uległa odbarwieniu. Na powierzchni drewna duża ilość kurzu i zabrudzeń. W kapliczce znajduje się obecnie gipsowa postać Matki Boskiej. Ogrodzenie znajdujące się z lewej strony kapliczki w bardzo złym stanie. Słupki odgięte, w wyniku działania korozji, siatka pogięta, poszarpana, całość już dawno niemalowana. Całość sprawia wrażenie, jakby miało się wszystko niedługo zawalić.
 |
 |
 |
