Ostatnia aktualizacja 30 listopada 2023 przez Marek Skiba
Strój krakowski w wersji „od Zielonek” jest do dziś żywo obecny na obszarze naszej gminy. Podczas licznych wydarzeń można spotkać mężczyzn i kobiety, starszych oraz młodych ubranych w kolorowe, bogato zdobione stroje. Towarzyszy on nieodłącznie uroczystościom o charakterze państwowym, samorządowym, religijnym oraz kulturalnym. Doceniając znaczenie tego stroju dla lokalnej społeczności, rada gminy Zielonki ustanowiła Święto Stroju Krakowskiego.
21 października po raz drugi ponad 400 osób ubranych w tradycyjny wzór „od Zielonek” spotkało się w hali Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji, by wspólnie zakończyć obchody Tygodnia Kultury Ludowej, trwającego na terenie gminy.
Ludowy strój Krakowiaków nabrał swojej formy pod koniec XVII wieku. Wyróżniał się na tle innych swoją oryginalnością i mnogością barw. Momentem przełomowym dla jego rozpoznawalności był rok 1794 i mające wtedy miejsce powstanie kościuszkowskie. Po zwycięskiej bitwie pod Racławicami naczelnik przywdział sukmanę chłopską jako gest podkreślający zasługi kosynierów. Kościuszko uczynił także strój krakowski mundurem swojego wojska.
Wiek XIX to czas, kiedy strój z podkrakowskiej wsi przeniósł się do miasta i stał się symbolem krakowskiego mieszczaństwa. Nieco później, przez okres Młodej Polski strój stał się obiektem jeszcze większego zainteresowania mieszczan. Jako przejaw tego zainteresowania możemy podać „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, które miało miejsce zaledwie kilka wsi od Zielonek – w Bronowicach. Warstwy mieszczańskie i arystokratyczne zafascynowane folklorem chętnie nawiązywały wtedy relacje z chłopstwem.
— Jesteście jedyną społecznością, która dzisiaj w tak licznym gronie występuje w stroju krakowskim. Dziękuję i gratuluję wam — mówił na początku wydarzenia wójt gminy Zielonki Bogusław Król. —Przede wszystkim bardzo dziękuję wam, za to, że drugi rok odpowiedzieliście na inicjatywę, która pojawiła się w tej gminie, by uczcić wszystkie osoby, które przez wiele lat pielęgnowały tradycje noszenia stroju krakowskiego — wtórował wójtowi przewodniczący rady gminy Mirosław Golanko. — Mamy nadzieję, że to wy będziecie też kreowali jako organizacje, jako poszczególne osoby zaangażowane, to jak będzie ono wyglądało w kolejnych latach, bo to jest święto całej gminy, ale przede wszystkim ludzi, którzy to święto tworzą — dodawał.
Po powitaniu wręczono nagrodę Wójta Gminy Zielonki za „upowszechnianie folkloru i dziedzictwa kulturowego gminy Zielonki”. Kapituła przyznała nagrodę widowisku regionalnemu „Wesele Krakowskie z Bibic” według scenariusza Henryka Banasia, w reżyserii Józefa Plewniaka; Sołectwu Bibice; grupie Bibiczanie oraz wszystkim osobom i podmiotom zaangażowanym w latach 1959-2023 w organizację kolejnych przedstawień.
Następnie oczy obecnych zwróciły się w stronę delegacji z partnerskiej gminy Hersin-Coupigny, która w dniach 20-24 października wizytuje naszą gminę. Wszyscy członkowie delegacji otrzymali pamiątkowe elementy stroju krakowskiego – panowie tradycyjne krakowskie czapki, a panie bogato zdobione chusty. Na ręce mera przekazano również fragment tradycyjnego gorsetu. Przekazano również „śledzika” za 10 lat współpracy z gminą Zielonki, podczas których zrealizowano szereg działań zbliżających do siebie zaprzyjaźnione gminy oraz za przekazane dary dla uchodźców z Ukrainy. Śledzik został przekazany z opóźnieniem, ponieważ przedstawiciele gminy partnerskiej nie mogli odwiedzić naszej gminy w lutym. Przedstawiciele Hersin-Coupigny przekazali wójtowi gminy Zielonki obraz przedstawiający pokopalniane hałdy, które na stałe wpisały się w krajobraz ich gminy. Uhonorowano również Janusza Macałę — Wrześniowskiego sołtysa i szopkarza z Korzkwi, za przekazanie szopki krakowskiej, która cieszy się dużym zainteresowaniem w Hersin-Coupigny.
Kolejnym elementem wydarzenia były podziękowania dla wszystkich zaangażowanych w przygotowanie tego święta, a w szczególności Kołom Gospodyń Wiejskich: w Batowicach, sołectwa Bosutów-Boleń, w Dziekanowicach; „Przyjaciele Brzozówki” w Brzozówce, w Garlicy Duchownej, Miłośników Kultury w Grębynicach, przyjaciół Januszowic, w Korzkwi, Gospodyń i Gospodarzy Wiejskich „Owczarzanie”, „Cud Miód Pękowice”, w Przybysławicach, Przyjaciele Węgrzc, „Wolanie” w Woli Zachariaszowskiej, w Zielonkach; kołu regionalnemu „Tradycja” w Trojanowicach; Grupie przyjaciele z Garliczki; grupie Zieleńczanie; zespołowi „Bibiczanie” z Bibic; Zespołowi Pieśni i Tańca gminy Zielonki „Folklove” z grupą Starostów; kapeli „Sioła baba mak” oraz kapeli Jurajskiej.
Niespodzianką tego wieczoru był polonez, do którego zaproszeni byli wszyscy obecni.
Później zaprezentowano fragmenty Wesela Krakowskiego z Bibic. To przedstawienie prezentowało obrzęd zaślubin – niegdyś bardzo rozbudowany i mocno osadzony w ludowości. Następnie odbyła się „bitwa na głosy”, podczas której koła gospodyń wiejskich odśpiewywały zabawne przyśpiewki o gminie, swoich miejscowościach, czy ludziach związanych z nimi.
Ostatnim elementem II Święta Stroju Krakowskiego w gminie Zielonki była zabawa, która trwała do późnych godzin nocnych. Parkiet niemal od razu zapełnił się barwnymi spódnicami, które wirowały w takt muzyki najpierw przygrywanej przez zespół „Sioła baba mak”, a następnie przez zaproszonego DJ-a. Ponad głowami biesiadników taktownie poruszały się pawie pióra przyczepione do krakowskich czapek.
Organizatorem wydarzenia było Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji w Zielonkach oraz Biblioteka publiczna w Zielonkach.
MS, TN
Poniżej prezentujemy galerię zdjęć i wideorelację z II Święta Stroju Krakowskiego w Zielonkach:
